Klinische casussen

Opties om de pijn bij jonge patiënten te beheersen

Succesvolle procedurele resultaten hangen af van effectieve pijnbestrijding; dit is vooral van belang bij de behandeling van kinderen. Pijn is de reactie op nociceptieve stimuli.  De reactie op een stimulus kan sterk variëren van kind tot kind. Het succes van een tandheelkundige behandeling is sterk afhankelijk van het vermogen om pijn te voorkomen én/of te VERZACHTEN.

Het onder controle houden van de pijn is van cruciaal belang voor een succesvolle tandheelkundige behandeling. Tot voor kort twijfelden velen in de tandheelkundige en medische wereld eraan of kinderen wel gevoelig waren voor pijn. Pediatrische patiënten zijn soms niet in staat een zeer gedetailleerde beschrijving van pijn te geven, waardoor ook de intensiteit van de pijn wegvalt.  Gelukkig zijn er verschillende pijnschalen die bij kinderen kunnen worden gebruikt om de intensiteit en de ernst van de pijn in te schatten.

Er zijn verschillende opties beschikbaar om als tandarts de pijn bij jonge patiënten te verzachten.

Mogelijke opties zijn:

✓ Gedragsmanagement
✓ Gebruik van plaatselijke verdovingsmiddelen (zoals articaïne)
✓ Pijnstillers
✓ Bioactieve tandheelkundige materialen zoals Biodentine™

Gedragsmanagement & plaatselijke verdovingsmiddelen

Bij de behandeling van jonge patiënten is het gebruik van gedragsmanagementtechnieken de sleutel tot pijnbeheersing. "Tell-Show-Do" is de kernaanpak voor gedragsmanagement. Het juiste gebruik van plaatselijke verdoving is ook een fundamenteel onderdeel van het algoritme om pijn bij kinderen te beheersen.  Een goed begrip van de farmacologie van de lokale anesthetica en de specifieke technieken voor kinderen zijn van cruciaal belang voor het succesvol gebruik van de anesthesie.

Behandeling met biomaterialen

Het gebruik van biomaterialen is een recente en zeer effectieve strategie om pijn te verminderen, vooral in de postoperatieve fase. Biodentine™ is een materiaal op basis van calciumsilicaat dat in 2009 commercieel beschikbaar kwam.  Het materiaal is specifiek ontworpen als een "dentinesubstituut".  Het spectrum van toepassingen van Biodentine™ is breed en omvat endodontische reparatie, (in)directe pulpakap, liner en dentinevervanging in de restauratieve tandheelkunde.

De samenstelling van Biodentine™ bestaat uit een poeder (tricalciumsilicaat, dicalciumsilicaat, calciumcarbonaat, oxidevulstof, ijzeroxidekleurstof en zirkoniumoxide) en een vloeistof (calciumchloride en wateroplosbaar polymeer).  Een van de belangrijkste voordelen van Biodentine™ is de uithardingstijd, die ongeveer 9-12 minuten bedraagt.  Er is een significant verschil in de uithardingstijd vergeleken met andere vergelijkbare cementen (zoals MTA).  De compressiesterkte van Biodentine™ is vergelijkbaar met die van dentine.  Het gebruik van ets over Biodentine™ heeft geen invloed op de compressiesterkte van het materiaal.  Een kritische factor van Biodentine™ is de porositeit.  Door het lage watergehalte van Biodentine™ is de porositeit van het materiaal lager in vergelijking met andere materialen.  Dit is een belangrijk voordeel wanneer een perfecte sealing vereist is, zoals bij een directe pulpa-overkapping.  Dankzij het gehalte aan zirkonium, is de radiopaciteit van Biodentine™ ideaal, bijgevolg is de tandarts in staat het materiaal op de röntgenfoto's te visualiseren.  De antibacteriële eigenschap van Biodentine™ wordt toegeschreven aan de hoge pH-waarden van het materiaal. De hoge alkaliteit remt de groei van micro-organismen.

De biocompatibiliteit van Biodentine™ is uitstekend en is in meerdere studies onderzocht wanneer het materiaal wordt geplaatst met fibroblasten uit de pulpa. Volgens de ‘American Association of Endodontics’ houdt volledige pulpotomie in dat het coronale deel van de vitale pulpa wordt verwijderd om de vitaliteit van het resterende radiculaire deel te behouden.  Het kan worden uitgevoerd als een noodprocedure voor tijdelijke verlichting van de pijn, Dit is een belangrijk voordeel van Biodentine™ ten opzichte van andere materialen die in direct contact met de pulpa kunnen worden geplaatst. De aanwezigheid van spontane of ernstige preoperatieve pijn wijst er niet altijd op dat de pulpa niet hersteld kan worden.

Vitale-pulpatherapie met biomaterialen

In verschillende recente klinische studies wordt een succesvol resultaat op middellange tot lange termijn gemeld van vitale pulpatherapie bij tanden met PIJN, in het bijzonder bij jonge of onvolgroeide tanden. De interactiemechanismen van Biodentine™ met de harde weefsels van het gebit verklaren, althans gedeeltelijk, de postoperatieve pijnbestrijding met Biodentine™. Het materiaal zorgt voor een micro-mechanische retentie door infiltratie in de dentinetubuli.  Bovendien induceert Biodentine™ de vorming van tertiaire dentinesynthese en biedt het bescherming aan de pulpa. Deze twee gecombineerde effecten zouden verantwoordelijk kunnen zijn voor de afwezigheid van pijn en overgevoeligheid.

Vermindering van ontsteking & postoperatieve pijn

In een ander cruciaal rapport werd vastgesteld dat de toepassing van Biodentine™ zowel de expressie als de functie van de TRPV1 pijnreceptor vermindert. Nog belangrijker is dat Biodentine™, wanneer het wordt toegepast op odontoblast-achtige cellen, de ontstekingsbevorderende TNF-a productie vermindert.  Dit wijst erop dat naast de in de eerste alinea genoemde rol van Biodentine™, het aanbrengen ervan op de dentinepulp de ontsteking vermindert en bijgevolg ook de postoperatieve pijn.

 

Referenties:

• Malkondu O, Kazandag M, Kazazoglu E. A review on Biodentine®, a contemporary dentin replacement and repair material. Biomed Research International 2014.

• Kaur M, et al. MTA vs. Biodentine®: Review of literature with a comparative analysis. J Clin Diagn Res 2017; 11(8): 01-05

• Imad A. Biodentine: from biochemical and bioactive properties to clinical applications. Giornale Italiano di Endodinzia 2016; 30: 81-88